ChiNyakyusa

Kubva Wikipedia
(runangakatsva kubva kuVaNyakyusa)

Nyakyusa mutauro unowanikwa kuTanzania neMalawi. Rudzi urwu runodanwa nemamwe mazita anonzi Sokile, Ngonde kana Nkonde.

Mashoko Anotodza Shona[chinjirudza | chinjirudza mabviro]

  • Nyakyusa inoti nongwa (issue, affair, cases). Zvichida ishoko rimwe nokuti nhongwa.
  • Nyakyusa inoti ulubilo (race) kureva mujawo. Ko kuti Nyaruviro?
  • Nyakyusa inoti njila (road, path) kureva nzira. Nyakyusa inoti majolo (yesterday) kureva zuro.
  • Nyakyusa inoti mundu (person) kureva munhu. Nyakyusa inoti maaso (eyes) kureva meso.
  • Nyakyusa inoti umpunga (rice) kureva mupunga. Nyakyusa inoti kubomba (v. working) kureva kushanda.
  • Nyakyusa inoti mbombo (n. work). Nyakyusa inoti ifibombelo (n. tools).
  • Nyakyusa inoti njala (hunger) kureva nzara. Nyakyusa inoti kalulu (n. hare) kureva tsuro.
  • Nyakyusa inoti kufwa (to die) kureva kufa. Nyakyusa inoti ulugoje (rope). Ko zita rinonzi Rugoyi?
  • Nyakyusa inoti taata (n. father) kureva baba. Nyakyusa inoti jaake (his or hers) kureva zvake.
  • Nyakyusa inoti ikipanga (village) kureva musha.
  • Nyakyusa inoti mwene (self) kureva mbune. Nyakyusa inoti abeene (owners) kureva vene.
  • Nyakyusa inoti paasi (down) kureva pasi. Nyakyusa inoti panja (outside) kureva panze.
  • Nyakyusa inoti ndume (husband) kureva murume wemunhu. Nyakyusa inoti ukusala (choose, pick) kureva kushara.
  • Nyakyusa inoti ukumeta ( to cut esp. hair) kureva kumweta. Nyakyusa inoti ukubola (to rot, to go bad) kureva kuora.
  • Nyakyusa inoti inamiike (bend) kureva kugonyesa. Ko zita rinonzi Manamike?
  • Nyakyusa inoti inyendo (journeys) kureva nzendo. Nyakyusa inoti imbatiko (procedure/s) kureva mabatiro.
  • Nyakyusa inoti indumi (message, news) kureva nhau. Nyakyusa inoti indagilo (laws, commissions).
  • Nyakyusa inoti imbwa (dog/s) kureva imbwa. Nyakyusa inoti inyala (grindstones) kureva huyo neguyo.
  • Nyakyusa inoti nya (defaecate) kureva kunya. Nyakyusa inoti lwisi (river) kureva rwizi.
  • Nyakyusa inoti ima (not give, deprive) kureva kunyima.
  • Nyakyusa inoti kanyanga (trample). Zvichida izwi rimwe nokuti kukanyanga?
  • Nyakyusa inoti pilika (hear) kureva kunzwa. Ko kupirikira?
  • Nyakyusa inoti mooto (fire) kureva moto. Nyakyusa inoti ukulonda (to search) kureva kuronda.
  • Nyakyusa inoti tala (do first; be first to do). Nyakyusa inoti fuma (come from) kureva kubuda kubva.
  • Nyakyusa inoti fumuka (become known, famous) kureva kufumuka. Vanobva vati fumusya (announce).
  • Nyakyusa inoti fika (arrive) kureva kusvika. Nyakyusa inoti pima (weigh, measure) kureva kupima.
  • Nyakyusa inoti tema (cut) kureva kutema. Nyakyusa inoti tunga (hang, string together) kureva kutungira.
  • Nyakyusa inoti fumbula (solve). Vanobva vati fumba (enclose in mouth or hands) kureva kupfumba.
  • Nyakyusa inoti kumanya (to know) kureva kuziva. Nyakyusa inoti manyika (be known) kureva kuzivikanwa.
  • Nyakyusa inoti koma (hit) kureva kukoma ngatiti nenyundo. Nyakyusa inoti saama (move, migrate) kureva kutama.
  • Nyakyusa inoti sanuka (alter) kureva sanduka kana shanduka. Vanobva vati sanukila (turn to).
  • Nyakyusa inoti pangula (dismantle) kureva kupangura?. Nyakyusa inoti tapuka (separate). Ko kutapudza?
  • Nyakyusa inoti pinya (bind, detain, fix). Ko zita rinonzi Mupinyuri? Nyakyusa inoti lwa (fight) kureva kurwa.

[1] [2]

  1. https://www.academia.edu/31428113/When_the_present_is_in_the_past_and_what_is_normal_is_to_come_Old_and_new_present_tenses_in_Nyakyusa_Bantu_
  2. https://library.oapen.org/bitstream/id/6217624a-438c-4424-bfd2-d8afb3ddb4e1/641705.pdf