Chinobhiini

Kubva Wikipedia
Chinobhiini
Mahas, Nòbíín
Uchiga ku: Ijipita, Sudhani
Rhijoni: Chamhembe che Ijipita,

Maodzanyemba e Sudhani

Vachiga vemutauro 669,000 (muna 1996–2006)
Mhuri ye mutauro Nilo-Sahara
Fomu ye Kare Chinubhia cheKare
Makhodhi eMutauro
ISO 639-3 fia
Glottolog nobi1240

Chinobhiini (Nobiin, Mahas) kana futi Chimahasi mutauro wekuMaodzanyemba eNubhia wemhuri ye mutauro weNilo-Sahara. "Chinobhiini" ndiyo ndiyo mhando yekuperetera Nòbíí ("Chinubhia") uye zvichireva kuti "(mutauro) weVanubhia". Rimwe izwi rinoshandiswa ndi Chinobhi Tameni, zvinoreva kuti "mutauro weChinubhia".

Anosvika makore 2500 apfuura, vatauri vekutanga vechiNubhia vakatamira mumupata weNairi kubva kumaodzanyemba kwakadziva kumadokero. Chinubhia cheKare inofungidzirwa kuve madzitateguru eChinobhiini. Chinobhiini mutauro wemanzwi une mavhawero akasiyana uye kureba kwezviwumbe. Murongerwo wemazwi enoendera sezvo: msorowenyaya-chinhu-chiito.

Chinobhiini parizvino unotaurwa kumahombekombe eNairi kuUzuru kwe Ijipita uye kuchamhembe kweSudhani nevanhu 610,000 weVanubhia. Vatauri vemazuva ano veChinobhiini vangangoita mitauro yakawanda mumarudzi emuno eChiarabhu, kazhinji vachitaura Chistandadhi Arabhu chanhasi (nezvinangwa zvepamutemo) pamwe ne Chiarabhu cheChisaʽidhi kana Chiarabhu cheSudhani. Vanubhia vazhinji vaitaura Chinobhiini vakamanikidzwa kutama muna 1963-1964 kuti vawane nzvimbo yekuvakwa kweDhamu re Aswani kuAswani, Ijipita uye nepamusoro peNyanza Naseri.

Iko hakuna yakamisikidzwa Taraoroto (orthography) ye Chinobhiini. Yakanyorwa muzvinyorwa zvose zveChiratini ne Chiarabhu; zvakare, munguva pfupi yapfuura kwave nekuedza kumutsidzira iyo bumbiro remabhi eChinubhia cheKare. Ichi chinyorwa chinotora manyorerwo eChiratini anoshandiswa mududziramutauro rakaburitswa reChinobhiini, Roland Werner's (1987) Grammatik des Nobiin.

Bumbiro reMabhi[chinjirudza | chinjirudza mabviro]

Zvichangoburwa zvinyorwa zvedzidzo zvinoshandisa kudzidzisa nekushandisa kweBumbiro reMabhi eChinubhia.

Bhii ï
Vhaliwu re Inzwi /a, aː/ /b/ /ɡ/ /d/ /e, eː/ /z/ /i, iː/ /j/ /k/ /l/ /m/ /n/ /o/
Bhii ϩ ⲇⳝ ⲧⳝ
vhaliwu re Inzwi /p/ /r/ /s/ /t/ /u, uː/ /f/ /oː/ /h/ /ç/ /ɟ͡ʝ/ /c͡ç/ /ŋ/ /ɲ/ /w/

Mapeji ekutarisa[chinjirudza | chinjirudza mabviro]