Hondo ye Matabele yeChipiri

Kubva Wikipedia

Hondo ye Matabele yeChipiri, iyo inozivikanwawo seChimurenga cheMatabeleland kana kuti chikamu cheyava kuzivikanwa muZimbabwe seChimurenga cheKutanga, yakarwiwa kubva muna 1896 kusvika 1897 munzvimbo yakazozivikanwa seSouthern Rhodesia, iyo yava kunzi Zimbabwe yemazuva ano. Yakanetsana neKambani ye Bhuritani Afurika Chamhembe nevanhu vekuMatabele izvo zvakakonzera kunetsana nevaShona muSouthern Rhodesia yese.

Muna Kurume 1896, vaMatabele vakamukira chiremera cheKambani ye Bhuritani Afurika Chamhembe. VaMlimo (kana kuti M’limo, kana kuti Umlimo) mutungamiri wezvemweya weMatabele, vakarumbidzwa nekumutsa hasha zhinji dzakakonzera kunetsana uku. Akaita kuti vaMatabele nevaShona vabvume kuti vagari venzvimbo iyi (vaiva nesimba 4 000 panguva iyoyo) ndivo vakanga vakonzera kusanaya kwemvura, matambudziko emhashu uye chirwere chemombe chaiparadza nyika panguva iyoyo.

Kushevedzera kwaMlimo kuhondo kwakange kwave nenguva. Mwedzi mishoma yakanga yapfuura, Administrator General weKambani ye Bhuritani Afurika Chamhembe kuMatabeleland, Leander Starr Jameson, akanga atumira mauto ake mazhinji nezvombo kunorwa neTransvaal Republic muJameson Raid. Izvi zvakasiya nyika inenge isina dziviriro. Mabhuritani akabva atumira mauto kuti anodzvanyirira vaMatabele nevaShona, asi zvakarasikirwa neupenyu hwevazhinji kumativi ese. Mwedzi yakapfuura mauto eBhuritani asati asimba zvakakwana kuti aparadze kukomba uye kudzivirira misha mikuru, uye hondo yakapfuurira kusvika muna Gumiguru wegore raitevera.