Svetuka kuchirochemo

Kurima

Kubva Wikipedia
(runangakatsva kubva kuKukavira)

Kurima (farming) zvinoreva mabasa anoitwa kuchengeta mhuka dzakapfuyiwa uye kudyara nekukohwa mbesa. Kurima kunosanganisira kukama mukaka wemhuka dzakapfuyiwa, kucheka vhudzi remhuka dzakadai sehwayi; kusarura mukono unoberekesa nzvari; kusarura mbeu dzakanaka dzokudyara zvichingodaro.

Munyika zhinji dzeAfrica kurima ndihwo hushangazhi hune vanhu vakanyanya kuwanda vanoshandamo.

MuZimbabwe vanhu vazhinji vari kumaruwa vanoita mabasa ekurima. Vazhinji vanopfuya mhuka dzinosanganisira mombe; mbudzi; hwayi; huku; njiva; hanga; nguruve nedzimwewo. Kuminda vanodyara mbeu dzinosanganisira; chibage; donje; fodya; nzungu; nyimo; mbambaira nezvimwewo.

Madzinde anorimwa muvhu achizokohwewa kuti adyiwe kana kushandiswa nevanhu anonzi mbesa - crop of any kind. Panodyarurwa fodya kana muriwo, madzinde acho madiki ari kudyarurwa anonzi mbesanwa kana kuti nhondo.

Kurerutsa Mutauro[chinjirudza | chinjirudza mabviro]

  • Kurima (to till, to plough) apa kureva kutimba negejo.
  • Ndimo (Agriculture; ploughing season; fields).
  • Kuparura kana kutsivira (to make ridges) zvinoreva kuvamba kurima gombo kugadzirira kudyara mbambaira.
  • Kusevura, kuparura, kana kuseza (to clear land for planting a garden). Museza izita remhuri.
  • Nhondo dzefodya dzinosimwa pamihomba. Apa kusima kunoreva kudyara chinhu changa chamera uchisima paunoda kuti chizokurira.
  • Kusimika kana kudzimika (to plant firmly).
  • Kukuta (to break up clods) apa zvichireva kupwanya mavhinga.
  • Kukavira (to plant seeds which are not broadcast e.g. beans and maize) kutaura kudyara mbeu nenzira yekukandira mukakomba uchifushira nevhu rinokavirwa mukakomba makare - iyi naira yasiyana nekukusha.
  • Gwerekwete kana magwerekwete (Good farmer) kureva murimi anogona kurima.
  • Mudzongwa (1. Planting in rainy season, 2. Crop sown in rainy season). Vanodzongera mudzongwa pamunhuruka: they plough the rainy-season crops into the ground at the first rains.
  • Kubvukuta (cultivate and sow at same time).
  • Kuchacha (clear old lands). Zvichida ndipo panobva zita rokuti Machacha?

Tsumo[chinjirudza | chinjirudza mabviro]

  • Anokuti rima ati udye. He who tells you to plough wants you to eat.

Mitauro yeBantu[chinjirudza | chinjirudza mabviro]